Küresel Isınma, Sera Gazı Etkisi ve Karbon Ayak İzi

Sürekli gündemde ve en büyük endişelerimizden biri olan küresel ısınmayı özet ile Dünya’nın ortalama yüzey sıcaklığının artması olarak tanımlayabiliriz.

Küresel ısınmanın asıl nedeni ise artan sera gazı etkisidir. Sera gazı etkisine karbondioksit (CO2), metan (CH4) ve ozon (O3) gibi gazlar neden olurken, atmosferdeki en etkili sera gazlarından biri de su’dur. Isı tutma özelliği olan bu gazlar atmosferde birikir ve güneş ışınlarını gezegenimizin yüzeyine geri yansıtarak ısının atmosferde kalmasını sağlar. Sera gazı etkisi aslen doğal ve faydalı bir oluşum olup gezegenimizi güneşten gelen ışınlar etkisiyle ısıtmakta, Dünya’nın sıcaklığının dengede kalmasını sağlamakta ve böylece gezegenimizi yaşanabilir kılmaktadır.

Ancak günümüzde Dünya güneşten yansıyan ışınlardan çok dünyadan yansıyan ışınlar ile ısınmaktadır. Bunun sebebi ise atmosferdeki doğal sera gazı dengesinin bozulması, sera gazlarının miktarının artmasıdır. Sera gazları doğal ve insani sebepler ile oluşabilmektedir. Volkanik patlamalar, orman yangınları gibi olaylar doğal olarak sera gazlarının oluşmasına sebebiyet vermektedir. Fosil yakıtların yakılması, benzin tüketimi, ormansızlaşma, fazla tüketim gibi insani faktörler ise sera gazlarının salınımında ana kaynaklardır.

Sera gazları arasında atmosferde en fazla karbondioksit bulunmaktadır. Sanayi Devrimi ile birlikte fosil yakıt tüketimi artış göstermeye başlamış ve buna bağlı olarak da karbondioksit yoğunluğunda da hızlı bir artış yaşanmıştır. Böylece bu salınım miktarı yeryüzünün doğal temizleme miktarının üzerinde kalmış ve küresel ısınma gibi ciddi bir problemi ortaya çıkarmıştır.

Sera gazı miktarının atmasının temel sebebi ise karbon salınımı, karbon ayak izidir.

Karbon Salınımı ve Karbon Ayak İzi Nedir?

Hepimiz kişisel karbon ayak izine sahibiz ve bunu en düşük seviyede tutmak hem ulusal hem de uluslararası alanda en önemli sorumluluklarımızdan biri. Bu sorumluluk bilinciyle günlük yaşantılarımızdaki küçük değişiklikler ile karbon ayak izimizi düşük seviyelere indirebiliriz.

Kömür, doğalgaz, petrol gibi fosil yakıtların kullanılmasıyla oluşan karbondioksitin atmosfere yayılmasına karbon salınımı denir.

Şirketler ve insan faaliyetleri kaynaklı artan sera gazı miktarının karbondioksit cinsinden hesaplanmasına ise karbon ayak izi denir. Kişilerin veya kurumların ulaşım, enerji tüketimi, atık üretimi gibi farklı kullanımları sebebiyle ne karar karbon ürettiklerinin ölçüldüğü bir yöntemdir.

Karbon ayak izi iki gruba ayrılmıştır;

1) Birincil Karbon Ayak İzi: Bireylerin ve kurumların enerji tüketimi ve kullanmış oldukları fosil yakıtların yanması ile oluşan karbondioksit salınımının ölçüsüdür.

2) İkincil Karbon Ayak İzi: Bireylerin ve kurumların kullandıkları tüm ürünlerin oluşumundan, bozulumuna kadar ki süreçteki karbondioksit salınımının ölçüsüdür.

Karbon ayak izi hem bireysel hem de kurumsal olarak hesaplanabilmekte ve bu sayede çevre bilinci ile gerekli önlemler alınabilmektedir.

Artan sanayileşme, yenilenemeyen enerji kaynaklarının kullanılması, motorlu araç kullanımının artması, nüfus artışı, fazla tüketim, atık madde miktarlarındaki artış, et tüketiminin artmasıyla birlikte besi hayvan yetiştiriciliğindeki artışın metan gazı salınımını arttırması, çevre kirliliği gibi sebepler karbon ayak izinin oluşmasının başlıca sebeplerindendir. Tüm bunlar doğanın dengesini bozarak küresel ısınma, iklim değişikliği, asit yağmurları, kuraklık gibi önemli çevre sorunları oluşturmaktadır.

Karbon ayak izimizi azaltmak için neler yapabiliriz?

Motorlu araçların kullanımı azaltılmalı, mümkün olduğunca toplu taşıma araçlarının kullanılmalıdır.

Elektrik tüketiminde yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır.

Elektrik ve su tasarrufuna dikkat edilmelidir.

Çevre dostu geri dönüştürülebilir ürünler kullanılmalıdır.

Fidan dikilmeli ve yeşil alanlar korunmalıdır.

Fazla ve gereksiz tüketimden kaçınarak yerli ürünler tercih edilmelidir.

Plastik ambalajlar tercih edilmemelidir.

En önemlisi de geleceğimiz için konu hakkında bilinçlenmeli ve çevremizi bilinçlendirmeliyiz.

Bir sonraki yazımızda görüşmek dileğiyle…